سوال: درود بر شما. 45 سالمه. سال هاست که بطور مدام با درد روده و اسهال زندگی می کنم؟ سندرم روده تحریک پذیر چه نوع بیماری است؟ چه داروهایی برای درمان این بیماری وجود دارند؟ آیا این بیماری قابل درمان است؟ آیا با گیاه خواری می توانم این بیماری را درمان کنم؟
پاسخ: سندرم روده تحریک پذیر (irritable bowel syndrome) نوعی اختلال گوارشی است که در عملکرد طبیعی روده بوجود می آید و معمولاً با ناراحتی های شکمی و تغییر اجابت مزاج خودش را نشان می دهد. این دردهای شکمی با خوردن غذا و در وضعیت استرس ها و تنش های روانی تشدید پیدا می کند و با خروج گاز و خروج مدفوع دردها کاهش پیدا می کند.
علاوه بر دردهای شکمی، یبوست، اسهال، احساس ضرورت برای اجابت مزاج، احساس تخلیه ناقص مدفوع، نفخ و آروغ و سوزش سردل می توانند از نشانه های سندرم روده تحریک پذیر IBS باشند. اختلال در سیستم ایمنی بدن، اختلال در فلور روده ها به صورت رشد بیش از حد باکتری های روده ای، و اختلال در تعامل میان دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و دستگاه گوارش می توانند از عوامل سندرم روده تحریک پذیر باشند.
رد پای فراورده های حیوانی در ابتلاء به سندرم رودۀ تحریک پذیر هم وجود دارد. فراورده های حیوانی حاوی مواد شیمیایی دامداری ها، منابع غذایی صنعتی حاوی نگهدارنده ها و میوه ها و سبزیجات آغشته به مواد شیمیایی، مصرف دخانیات، حبوبات، خانواده کلم ها، نسکافه و مواد غذایی حاوی کافئین مانند شکلات ها و مشروبات الکلی و نوشابه های صنعتی و گازدار و منابع غذایی محرک دستگاه گوارشی مانند سیر و پیاز و ادویه ها هم از عوامل موثر در شکل گیری سندرم روده تحریک پذیر هستند. (برای آگاهی بیشتر در مورد منابع سالم غذایی به PDF کتاب کیمیاگر و اصول علمی تغذیه برای گیاهخواران مراجعه کنید.) استفاده از داروهایی نظیر بلادونا (Belladonna) و دی سیکلومین (Dicyclomine) می توانند عوارض زیان باری به همراه داشته باشند. خشکی دهان، خواب آلودگی، نشانه های عصبی، یبوست، تاری دید و احتباس ادراری تعدادی از عوارض بلادونا هستند. مصرف دی سیکلومین هم می تواند به عوارضی مانند تپش قلب، خشکی دهان، خستگی، بی خوابی، اختلالات ادراری ، اتساع شکم، یبوست و ناتوانی جنسی بینجامد. استفاده از این داروهای شیمیایی توصیه نمی شود. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بهتر است به جای پناه بردن به این منابع بیماری های ثانویه به اصلاح سبک زندگی خود بپردازند و فقط از منابع گیاهی طبیعی استفاده کنند. به افرادی که از این داروها استفاده می کنند توصیه می شود برای کاهش عوارض جانبی از مقدار زیادی آب و مایعات استفاده کنند. این افراد به علت تاری دید و سرگیجه باید پس از مصرف این داروها از فعالیت هایی مانند رانندگی و کار با دستگاه های مکانیکی و الکتریکی که نیاز به تمرکز بالا دارند، خودداری کنند.
تحقیقاتی وجود دارند که نتایج آنها می گوید که پروبیوتیک ها می‌توانند در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر مفید باشند. سازمان بهداشت جهانی WHO مصرف کافی پروبیوتیک ها را باعث نمایان شدن اثرات سلامتی در بدن میزبان می داند.هنوز به تحقیقات بیشتری در مورد تاثیرات پروبیوتیک ها در بدن انسان و اثر آنها در بهبود نشانه های آی بی اس یا سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد. در دستگاه گوارش انسان به اندازه کافی باکتری های مفید برای تولید ویتامین ها و آنتی بیوتیک ها وجود دارد. استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف باعث از بین رفتن این باکتری های مفید می شود. در هر صورت میوه ها و سبزیجات ارگانیک بهترین منابع باکتری های پروبیوتیک هستند و نیازی به استفاده از منابع بیماری زایی مانند ماست های پروبیوتیک وجود ندارد.
شواهدی وجود دارند که مصرف نعناع اثر موثری در بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس دارد. شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد که فیبرهای محلول در آب موجود در میوه ها در بهبودی بیماران به آی‌بی‌اس مؤثر است.آسانا های کششی کمری و شکمی یوگا هم می تواند اثرات خوبی در بهبودی وضعیت بیمار داشته باشد. خام گیاه خواری تنها راه درمان کامل سندرم روده تحریک پذیر و سایر بیماری های مربوط به دستگاه گوارش است. تنها از منابع سالم گیاهی استفاده کنید و سالم زندگی کنید. دانشنامه تغذیه طبیعی، حسن زاده، مرداد 99
