سوال: 35 ساله هستم. دردی مدام در قسمت راست بالای حفره شکمی دارم. کبد چرب چه نوع بیماری است؟ چرا انسان دچار بیماری کبد چرب می شود؟ چه عواملی منتهی به شکل گیری کبد چرب می شوند؟ آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب وجود دارد؟
پاسخ: به رسوب چربی در کبد، کبد چرب (Fatty liver) گفته می شود. ذخیره چربی به اندازه ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبدْ یک وضعیت طبیعی است. افزایش چربی به بیش از این مقدار می تواند منتهی به بیماری کبد گردد. سالانه 15 هزار نفر در ایران دچار نارسایی های کبدی می شوند. بیش از 5000 نفر از این افراد جان خود را از دست می دهند. کبد چرب معلول سبک زندگی ناسالم است. علت ابتلا به بیماری کبد چرب می تواند در اثر استفاده از الکل باشد اما مصرف الکل تنها علت ابتلا به بیماری کبد چرب نیست. کبد چرب غیر الکلی (Non-alcoholic fatty liver disease) یکی از شایع ترین بیماری های جوامع صنعتی است.
علت ابتلا به بیماری کبد چرب چیست؟ علت اصلی بیماری کبد چرب می تواند هر کدام از موارد زیر باشد: افزایش وزنْ (70 درصد بیماران افزایش وزن دارند) ، دیابت نوع 2 ، مصرف چربی های اشباع و ترانس ، افزایش سطح تری گلیسرید در خون، هیپوتیروئیدیسم، سندرم تخمدان پلی کیستیک، مصرف غذاهای های ناسالم و غیر بهداشتی وعدم تحرک فیزیکی. پرخوری ها، چاقی و بی تحرکی از عوامل اصلی نارسایی های کبدی هستند. هپاتیت B و هپاتیت C هم از عوامل ابتلا به نارسایی های کبدی هستند. بر طبق آمار رسمی در حال حاضر حدود یک میلیون و 500 هزار نفر ناقل بیماری هپاتیت B و حدود 300 هزار نفر ناقل هپاتیت C هستند. همه این عوامل قابل پیشگیری هستند. مصرف تعدادی از داروها مانند کورتنْ، هورمون استروژن (Estrogen) و تاموکسیفن (Tamoxifen) نیز می تواند منجر به شکل گیری کبد چرب شود.
همه چربی های حیوانی و اشباع که در دمای اتاق جامدند و همه چربی های غیر اشباع چند مانند روغن های تصفیه شده مانند روغن آفتاب گردان، ذرت، کنجد و سویا که به صورت صنعتی و فرآوری شده عرضه می گردند، در سیستم متابولیسم بدن ما اختلال بوجود می آورند. "شواهد مشروح نشانگر نقش چربی موجود در رژیم غذایی در ایجاد سرطان کولون، پروستات و پستان است. ... همان گونه که چربی ممکن است در ایجاد سرطان نقش داشته باشد، مواد ریز مغذی (micronutrient) گوناگونی به عنوان مواد شیمیایی پیشگیری کننده از سرطان تحت بررسی قرار دارند“ (آندروئولی، 2001، ص 582) انباشته شدن بیش از حد چربی های اشباع در بافت های چربی بدن نه تنها می تواند سبب کاهش کیفیت زندگی، کاهش میانگین طول عمرو ابتلا به بیماری های مختلفی مانند آرتروز استخوان، دیابت و حملات قلبی شود، بلکه در صورت استمرار، چاقی می تواند به بیماری های وخیمی مانند سرطان کولون و سرطان پستان نیز منتهی گردد.
چاقی به نوبه خود منجر به برخی مشکلات سلامتی می شود، از جمله شایعترین نوع دیابت (نوع 2)، سرطان کولون، پستان و بیماری های قلبی و عروقی که منجر به حملات قلبی می شوند." (کمپبل، 1393، ص 1129 ) بیماری کبد چرب چه نشانه هایی دارد؟ احساس خستگی و ناتوانی، وجود درد شکم در ناحیه کبد و احساس پری در ناحیه کبد از نشانه های بیماری کبد چرب هستند. بیماری کبد چرب ممکن است بدون نشانه باشد. در سیستم های رایج پزشکی برای درمان کبد چرب معمولاَ داروی متفورمین (Metformin) پیشنهاد می شود. در بیماران مبتلا به کبد چرب به علت پدیده مقاومت انسولینیْ استفاده از متفورمین ممکن است تا حدود کمی مقاومت به انسولین را درمان کند و در نتیجه باعث تنظیم آنزیم های کبدی شود. کاهش تدریجی وزن (کاهش ناگهانی وزن می تواند موجب تشدید بیماری کبد چرب شود.)، فعالیت ورزشی روزانه، دریافت سبزیجات و میوه های در همه بشقاب های غذایی روزمره، مصرف غذاهای حاوی ویتامین E و تغییر رژیم های غذایی
مبتنی بر فراورده های حیوانی به روش تغذیه طبیعی گیاه خواری می تواند منتهی به بهبود آنزیم های کبدی شود. طبیعت کیمیاگر، حسن زاده
