یک ترکیب شیمیایی با فرمول C3H5NO است. آکریلامید یک ماده اسیدی سرطانزاست که هنگام سوختن، برشته شدن یا پختن مواد کربوهیدراتی غلات در درجه حرارت بالا در محصولاتی چون نان، بیسکویت، کلوچه، برنج و سیبزمینی وانواع کبابها و سرخ کردنی ها ایجاد می شود .
🅾️طبق پژوهش دانشمندان، آکریلامید در مقایسه با دیگر مواد سمی شناخته شده در غذاهای مختلف مییتواند برای انسانها تا 100 برابر خطرناکتر باشد.
تا پیش از سال 2002، تصور می شد که مواجهه با آکریلامید عمدتاً از طریق مواجهه شغلی و نیز مصرف سیگار و تا حد کمتری از طریق مصرف آب و استفاده از وسایل آرایشی صورت میگیرد. اگرچه احتمالاً آکریلامید همیشه در غذاهای پخته وجود داشته است ولی در سال 2002، در مطالعات انجام شده در سوئد برای اولین بار وجود مقادیر نسبتاً زیاد آکریلامید در غذاهای غنی از کربوهیدرات مانند سیبزمینی و محصولات غلات که در درجه حرارتهای بسیار بالا (بالاتر از 120 درجه سانتی گراد) پخته یا سرخ میشوند، مشاهده شد.
🅾️مکانیسم سرطانزایی آکریلامید در حیوانات آزمایشگاهی و انسان به خوبی مشخص نیست. در مطالعات حیوانی ارتباط مستقیم وابسته به دوز بین مواجهه با آکریلامید و سرطان در اندامهای مختلف موشها مشاهده شده است. در یک مطالعه بر روی افراد میانسال مشاهده شد که مصرف متوسط روزانه ۸/۴ میکروگرم آکریلامید در مقایسه با مصرف متوسط روزانه ۵/۹ میکروگرم آکریلامید از طریق مواد غذایی، خطر ابتلا به سرطان سلولی کلیه را افزایش میدهد. به دلیل این که مولکول آکریلامید، کوچک و هیدروفیل است، می تواند در بدن به طور غیر فعال انتشار یابد. به همین دلیل به طور تئوری تمام بافتها می توانند در معرض سرطانزایی آکریلامید قرار بگیرند.
🅾️چون نان یکی از مواد اصلی در سبد غذایی ایرانیان است؛ به طوری که گفته می شود هر ایرانی حدود 164 کیلوگرم در سال مصرف گندم دارد که البته این مقدار شامل ضایعات نان و فرآورده های دیگر هم هست. مشکل اصلی این است که نان های مصرفی ما اغلب به صورت سنتی تهیه می شوند و هنگام پخت حرارت زیادی می بینند.
بعد از هشدار وجود اکریلامید در غذاهایی که معمولاً مورد مصرف عموم است به ویژه مواد پُرنشاسته ی سرخ شده، برشته شده و پخته حساسیت عمومی به سلامت استفاده از این مواد غذایی افزایش یافت.