نقش افزایش و کاهش پتاسیم در ابتلا به بیماری ها
سوال: مشکل افزایش پتاسیم دارم. مبتلا به بیماری آریتمی قلب هم هستم. علت بیماری من چیست؟ برای درمان چکار باید بکنم؟
پاسخ: پتاسیم (Potassium) یک الکترولیت با بار الکتریکی مثبت است که به همراهی و هماهنگی الکترولیت های دیگر یعنی سدیم، کلر و بی کربنات نقش های مختلفی در بدن ما دارد. از جمله این نقش ها سنتز پروتئین ها، حفظ فشار طبیعی خون، تنظیم مقدار آب بافت های بدن، تنظیم تعادل اسیدی-قلیایی بدن و تحریک انقباض عضلات بدن را بر عهده دارد. در بدن ما در حدود 200 تا 240 گرم پتاسیم وجود دارد که بیشترین مقدار آن در مایع داخل سلولها و مقدار کمی از آن در مایع خارج سلولی است. افزایش پتاسیم خون می تواند تعادل اسیدی قلیایی بدن را به هم بریزد و عواقب وخیمی داشته باشد.
هایپرکالمی (Hyperkalemia) یا افزایش غلظت پتاسیم خون بندرت می تواند به علت دریافت بیش از حد غذاهای حاوی پتاسیم باشد. هایپرکالمی یا افزایش غلظت پتاسیم می تواند به علت بیماری های کلیوی باشد؛ علت اصلی ابتلا به بیماری های کلیوی تغذیه ناسالم است. تخریب کلیه ها می توانند تعادل اسیدی قلیایی بدن شما را به هم بریزند. بعضی از بیماری ها این قدر می توانند با هم ارتباط داشته باشند؛ با غذا های ناسالم مثل گوشت ها، لبنیات، و کربوهیدرات های تصفیه شده خودتان را در معرض بیماری ها قرار ندهید. نارسایی غدد فوق کلیه یا غدد آدرنال (بیماری آدیسون)هم می تواند به افزایش غلظت پتاسیم منتهی شود. فعالیت های فیزیکی شدید می تواند باعث آزاد شدن پتاسیم از عضلات اسکلتی شود. این وضعیت هایپرکالمی می تواند باعث آریتمی های قلبی و حتی باعث مرگ شود.
در افرادی که انسولین مصرف می کنند، غلظت پتاسیم پلاسما پس از صرف غذا می تواند بشدت افزایش پیدا کند. کاهش آب بدن و بیماری دیابت هم می تواند منتهی به افزایش غلظت پتاسیم خون باشد. برای جلوگیری از افزایش پتاسیم باید اقدام به درمان بیماری های زمینه ای بکنید که باعث افزایش پتاسیم می شوند. دیابت، نارسایی های کلیوی و نارسایی های غدد فوق کلیوی جزو این بیماری های زمینه ای هستند. در یک وضعیت طبیعی مصرف غذهای حاوی پتاسیم فراوان و سدیم کم می تواند برای سلامتی انسان بسیار مفید باشد. در گزارش گایتون: «مطالعات تجربی و بالینی نشان داده اند که مصرف سدیم فراوان و پتاسیم اندک، خطر پرفشاری خون و بیماری های قلبی عروقی و کلیوی مرتبط با آن را افزایش می دهد. در عوض، به نظر می رسد که مصرف رژیم های غذایی غنی از پتاسیم از اثرات مضر ناشی از مصرف غذاهای پر سدیم جلوگیری می کند، به طوری که فشار خون را کاهش داده و خطر ابتلا به سکته، بیماری شریان های کرونری و امراض کلیوی را کم می کند. خصوصاً اگر افزایش پتاسیم دریافتی با کاهش دریافت سدیم همراه باشد، این اثرات بسیار بارز خواهند بود.» (گایتون، 2016، ص 477 )
بدن ما روزانه به مقدار 1 گرم پتاسیم نیاز دارد. دریافت کم پتاسیم (Hypokalemia) بسیار نادر است و در شرایط غیر طبیعی علائم کمبود با ضعف و گرفتگی عضلات، تهوع و استفراغ دیده میشود. پس وضعیت هیپوکالمی یا کاهش غلظت پتاسیم خون یک بیماری شایع نیست. اما عواملی وجود دارند که می توانند منجر به پدیده هیپوکالمی شوند: مصرف داروهای مدر می توانند موجب دفع پتاسیم از طریق ادرار شوند. تعریق شدید و اسهال و استفراغ موجب دفع پتاسیم می شوند. مصرف داروی استامینوفن، مصرف انسولین، مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف کم مواد غذایی حاوی پتاسیم وافزایش هورمون آلدسترون باعث کمبود پتاسیم می شود. دانه های روغنی و مغزیجات، بسیاری از میوهها و سبزیجات مانند (اسفناج، کاهو، کرفس، بروکلی، چغندر، کدو حلوایی، طالبی ) از منابع غنی پتاسیم هستند. طبیعت کیمیاگر، حسن زاده🍂🍀