چه عواملی باعث پوکی استخوان می شوند؟
برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان چه باید کرد؟
پاسخ: دوست عزیز!
استئوپروز یا پوکی استخوان زمانی به وجود می آید که املاح استخوان بویژه در نواحی مهره ها، استخوان رادیوس و لگن به تدریج کاهش می یابد و پوسته ای شکننده از آن باقی می ماند.
استئوپروز بیماری است که بدون هیچ نشانه ای ادامه می یابد تا اینکه به یک شکستگی در مچ دست، بازو، هیپ، دنده ها و لگن بینجامد.
این شکستگی ها ممکن است با یک فشار کوچک مانند خم شدن، بلند کردن یک جسم سبک و حتی عطسه کردن اتفاق بیفتد.
توجه داشته باشید که با آغاز دوران یائسگی و با کاهش ترشح هورمون استروژن در تخمدان ها کاهش توده های استخوانی در زنان با سرعت بیشتری ادامه پیدا می کند.
توجه داشته باشید که کلسیم در انقباض عضلانی، انتقال عصبی، تنظیم عملکرد عضله قلب و فعالیت برخی از آنزیم ها مانند لیپاز لوزالمعده نقش دارد.
برای ادامه فعالیت های سلولی از جمله در فعالیت عصبی و عضلانی و انتقال پیام ها، غلظت کلسیم یونیزه در مایع خارج سلولی در یک محدوده معینی باید حفظ شود.
توجه داشته باشید که علاوه بر کمبود کلسیم، عوامل دیگری وجود دارند که باعث کاهش تراکم استخوان می شوند:
•کاهش پروتئین و ویتامین D،
•ابتلاء به تعدادی از بیماری ها مانند آرتریت روماتوئید، دیابت، کم کاری غدد جنسی و پرکاری غده تیروئید
•و مصرف داروهایی مانند هپارین، لووتیروکسین و کورتن نیز موجب کاهش تراکم استخوان می گردد.
در سیستم های درمانی رایج یکی از روشهای درمانی ارائه شده برای حفظ حداکثر توده های استخوانی در زنان تجویز استروژن است.
اما متاسفانه تزریق استروژن برای جلوگیری از تخریب استخوان خطر ابتلاء به انواع مختلف بیماری های سرطانی از جمله خطر ابتلاء به سرطان رحم را افزایش می دهد.
چه عواملی باعث کاهش کلسیم می شوند؟
کمبود کلسیم با روش تغذیه ما ارتباط دارد. از عوامل کمبود کلسیم:
سوء تغذیه است
کمبود منیزیم است
نارسایی کلیه
هیپوپاراتیروئیدیسم یا کم کاری غدد پاراتیروئید
استفاده از پروتئین های فراورده های حیوانی
مصرف دخانیات
مصرف مشروبات الکلی
مصرف نمک
کم تحرکی و یکجا نشینی
کمبود ویتامی دی
هایپر فسفاتمی یا بالا بودن سطح فسفر
و کمبود شدید کلسیم در رژیم غذایی
همه این موارد با سبک زندگی انسان ارتباط دارد.
جذب کلسیم ممکن است در بیماری های نارسایی پانکراس یا صفرا مختل شود، برای این که در این بیماری ها کلسیم هضم شده همچنان به اسیدهای چرب غیر قابل جذب یا سایر محتویات مواد غذایی متصل می ماند.
هاریسون، بیماری های غدد، ص 445
وضعیت هیپومنیزیمی یا کاهش ذخایر منیزیم بدن می تواند به علت به علت سوء جذب روده ای و اختلال در بازجذب کلیوی باشد.
سوء جذب منیزیم به همراه کمبود ویتامین دی می تواند باعث کاهش ذخایر منیزیمی یا وضعیت هیپو منیزیمی شود.
برای دریافت کلسیم مورد نیاز بدن توجه داشته باشید:
- استفاده از ویتامین D (ویتامین نور آفتاب): استفاده از ویتامین نور آفتاب برای جذب کلسیم بسیار موثر است.
استفاده از ویتامین D موجود در شیر و همچنین ویتامین D موجود در فراورده های دریایی توصیه نمی شود.
مصرف دوزهای بالای ویتامین D مصنوعی در مکمل ها نیز توصیه نمی گردد.
هرروز قرار گرفتن در معرض نور آفتاب صبحگاهی به مدت 15 دقیقه ویتامین D کافی برای جذب کلسیم را فراهم می کند.
مواجهه با نور آفتاب باید بطور مستقیم صورت بگیرد و دستها، پاها و صورت و گردن باید در معرض مستقیم نور آفتاب باشد.
این ویتامین جزو ویتامین های قابل ذخیره در بدن نیز می باشد.
از مواد غذایی حاوی مس، روی و منگنز استفاده کنید. برای آگاهی از منابع این املاح معدنی به کتاب اصول تغذیه علمی برای گیاه خواران مراجعه کنید.
فعالیت های فیزیکی: پژوهش های بسیار زیادی نشان می دهند که فعالیت های فیزیکی موجب افزایش املاح در استخوان های می شوند. "عامل دیگر پدید آورنده استئوپروز، بی حرکتی است.
وقتی که اندامی را گچ می گیرید، احتمال کاهش استخوان به طور موضعی بالا می رود. به همین ترتیب، فلج شدگی های عصبی هم می توانند منجر به بروز استئوپروز شوند.
رودس، 1390، ص 863
بهترین روش پیشگیری از خمیدگی قامت، فعالیت فیزیکی است.
فعالیت فیزیکی عضلات را تقویت می کند و به حفظ ذخیره کلسیم و فسفر در درون استخوان ها کمک می کند.
مغزیجات، انجیر، تخمه آفتاب گردان، گردو، کنجد خام، کرفس، کاهو، کلم، منابع خوب کلسیم هستند.
در غلات و حبوبات هم کلسیم وجود دارد. این منابع در خام گیاه خواری توصیه نمی شوند.
سالم و سربلند بمانید.
حسن زاده
